Ku : Ajeng Kania
Meh ampir unggal aya bursa tenaga kerja teu weleh dirariung bari pasesedek ku para jajaka jeung wanoja anu nareangan gawe. Malah katara aya nu umurna barudak keneh kawasna anyar kaluar SMA, teu saeutik oge nu tos kulawarga.
Pagawe, hiji kecap anu ngabogaan ajen di masarakat urang. Malah jadi obsesi barudak sakola. Guru, sobat, dulur atawa picaloneun mitoha lamun seug paamprok anu ditanya teh moal bireuk deui iwal nanyakeun “gawe di mana ayeuna?” Kitu deui guru atawa kapala sakola lamun apal aya alumnina gawe di Telkom atawa Pertamina sok kacapangan milu reueus malah sok milu agul. Teu apal di Telkom teh, salian ti direksi, jabatan ukur centeng, supir, kenek, office boy, tur karyawan biasa ge patulayah.
Beda jeung lamun dagang baso, muka warung sangu atawa muka sablon kaos. Taya nu mikareueus komo nu ngagulkeun. Padahal lamun milang beubeunangan (income), kawasna urang kudu ngangkat topi ka maranehna. Ukur ngala bati Rp. 50.000 nepi 100.000 sapoe, pikeun tukang baso anu geus boga langgan moal lila. Cukup nagog dua jam dihareup gang, moal burung dirariung ku ibu-ibu atawa mojang nu raresep baso. Teu saeutik ti maranehna baroga kios leuwih ti hiji, anu tangtuna maranehna boga pagawe. Ti sumanget enterpreneur (wirausaha) maranehna, tetela geus ngarojong program pamarentah dina nyayogikeun lapangan kerja. Lamun dititenan, dina saurang boga hiji kios, anu sakiosna ngagawekeun tilu nepi kalima jiwa saeutikna, lamun dibilang kalawan gemet, saestuna bakal leuwih loba lamun diitung jeung kulawargana, tangtu tos ngorotan jumlah pangangguran di urang.
Beda jeung pagawe, ari pagawe tea kapan gajihan teh kudu wae nunggu tanggal 1. Teu hemeng lamun aya nu istilah tanggal kolot. Dina sataun gajihan ukur 12 kali. Keur PNS aya bonus hiji jadi 13. Geus kaerong sabaraha kali pagawe gajihan ti mula jadi calon pagawe nepi ka pangsiun. Beda jeung nu usaha, sok sanajan teu tangtu gede leutikna, keur maranehna mah mayeng tur aya areup-areupkeun unggal poena, kaasup lamun marema anu tangtuna hasilna muncekil.
Teu nanggung resiko
Numutkeun Ir. Ciputra, usahawan sukses nu kakoncara, bangsa Indonesia hese maju alatan jalmana rea keneh nu ngabogaan mental pagawe, minim anu boga sumanget wirausaha (enterpreneur). Mental pagawe mah dicirikeun lamun balanja ukur konsumtif saharitaeun. Ari nu usaha mah beda deui, dina mikirna produktif, balanja teh keur barang anu ngahasilkeun, tur modalna kudu balik deui. Esais Jakob Sumardjo netelakeun yen Indonesia emang nagarana pagawe. Keur jadi pagawe, rea anu ngahalalkeun sagala cara asal kacatet miboga status pagawe.
Emang jadi pagawe mah kaitung teu nanggung resiko gede. Anu getol jeung nu kedul, asal golongan sajajar gajih sok disakompetdaunkeun. Pagawe mulang sore biasana kari reup sare, beda jeung usahawan anu uteukna teu weleh ngumbara, mikiran kumaha neangan modal, mikiran can mayar pajeg, sewa kios, saingan, susut barang, oge utekna teu weleh ditangtang terus keur mekarkeun usaha.
Salila ieu kawirausahaan (enterpreneurship) meh teu kapalire. Sakola atawa paguron luhur rereana ukur nyitak pagawe. Kakara kabehdieukeun paguron luhur jeung dunya atikan ribut pereluna jiwa wirausaha. Krisis moneter sabenerna nu mere ilham, di mana palaku usaha sok sanajan modal leutik leuwih tohaga ti batan pausahaan gede. Kahareup moal bisa ngandelkeun sapinuhna ka pabrik jeung instansi pamarentah nyerep tanaga kerja anu beuki dieu beuki heureut.
Lamun diimeutan, sabenerna kaparigelan jiwa enterpreneur bisa dilatih di mana wae. Barudak anu dibiasakeun icikibung jeung bapana milu laladang di toko bakal leuwih tangginas tur pangalaman sarta kauji tibatan sarjana anu kakara lulus. Pangalaman minangka guru paling hade keur “ngaminij” usaha, sualna aya hal anu teu bisa ukur ku teori wungkul kawas sual negosiasi, urusan jeung bank, nyobat jeung sales atawa nyugemakeun konsumen.
Kaduana faktor lingkungan. Lingkungan mere pangaruh gede keur nyitak usahawan munggaran. Urang talungtik, wewengkon Singaparna kasohor tukang kupat tahu atawa urang Panjalu loba anu ancrub ka usaha rongsok atawa tambal ban. Kunaon bisa kitu? Eta pangaruh lingkungan nu ditepakeun ti dulur-dulurna anu geus sukses. Geus lain rusiah deui, tong boro neangan gawe, milu babantu (magang) wae hese. Tapi ari ku hubungan pancakaki mah, koneksi jadi lancar. Geus kaala elmuna maranehna bisa mandiri. Nu matak teu hemeng meh sadudulur usahana sarua.
Sabenerna rea bidang pausahaan sejen salian ti kuliner, siga sablon, percetakan, konpeksi, iklan, widang jasa, atawa seni anu kaasup industri kreatif saestuna widang bisnis anu bakal ngagawekeun jalma rea. Barudak sakola atawa mahasiswa lian ti teori ti bangku sakola, kudu bari resep ilubiung di sentra industri kreatif mana wae ngarah boga pangalaman, kaparigelan jeung relasi, anu moal hese neang pakasaban sabada lulus.
Jalma anu boga sifat enterpreneur bakal lincah jeung uteukna pinuh ku rupa-rupa konsep jeung rencana piusahaeun ka hareup. Lamun kareret hiji lokasi heug di parapatan, keur maranehna mah geus kaeunteung piusahaeun, waragad tur pirameeun kahareupna. Jeung sok sanajan loba cabangna, enterpreneur mah moal ripuh atawa cape. Ieu luyu pamadegan Bambang Suharno (2003) yen ciri jiwa entrepreneur sejena, gampang mercayakeun tanggung jawab ka pagawe nu dipercaya keur muterkeun gurita bisnisna di tiap cabang, moal dikeukeuweuk ku sorangan. Contona wae Purdhi E. Chandra (nu boga Primagama), tina 300 cabang boga manehna, singhoreng tacan satengahna oge anu kasaba ku jinisna tapi tetep we solid.
Ir. Ciputra netelakeun yen bangsa Indonesia merelukeun wirausahawan sakira 2% ti 220 juta pendudukna lamun hayang jadi nagara makmur. Ayeuna karek boga 400.000 usahawan anu satara jeung 0,18%, anu hartina perlu 1,82% sarua jeung 4 juta palaku usaha sangkan bisa jadi bangsa raharja. Ku kituna, pamarentah kudu ngarojong iklim jeung sumanget entrepreuneurship boh ku nyieun peraturan pro dunia usaha atawa mere bingbingan pelatihan, sarana magang, jeung tangtuna bantuan modal keur waragad usaha. (*)
Ku; Ajeng Kania
SDN Taruna Karya 4, Kec. Cibiru - Kota Bandung
Selasa, 17 November 2009
Miara Kasehatan Budak Sakola, Mimbar Atikan, Mangle No. 2244 5-11 Nopember 2009, hal 26-27
Ku:
Ajeng Kania,
SDN Cibiru 5 Kec. Cibiru
Kota Bandung
Dawuhan Kanjeng Rasulullah SAW : ”Aya dua ni’mat anu rea manusa mopohokeun kana dua ni’mat eta nyaeta kasehatan jeung kasempetan” (HR. Bukhari). Kasehatan karasa aya hargana, lamun manusa katerap kasakit. Pon kitu deui, pasualan kasehatan anu tumiba ka barudak sakola boga pangaruh gede pikeun ajen inajen kasehatan bangsa jaga.
Saluyu sareng konsep kasehatan numutkeun WHO nyaeta konsep kesehatan sacara paripurna lain ukur urusan ”sehat” sacara pisik, tapi oge kudu sacara sosial tur batin. Anu kaunggel dina UU Kasehatan No. 23/1992 yen kasehatan teh minangka karaharjaan tina badan, batin, jeung sosial anu mungkinkeun manusa hirup sakumaha mistina di masarakat.
Sok sanajan harta lubak libuk bro di juru bro di panto ngalayah di tengah imah, lamun waruga teu sehat taya hartina. Lamun katerap kasakit, jalma sok bebeakan bandana alatan tatamba kaditu kadieu anu tangtu merelukan waragad teu saeutik. Tetela jagjag waringkas sehat lahir batin minangka rahmat paparin Gusti Alloh anu taya bandingana.
Pasualan kasehatan kiwari
Baheula, aya warta barudak busung lapar akibat kurang gizi mangrupa kajadian biasa. Budak panona carelong, awakna kuru, jeung beuteung cacingeun meh kawenehan di unggal tempat. Beda jeung kiwari anu tibalik, barudak katangen lalintuh tur ngareusi. Tapi lamun ditengetan kalawan gemet, loba kabiasaan barudak kiwari saestuna henteu sehat, anu tangtuna bakal jadi pasualan serius mangsa jaga.
Di sakola biasana tukang dagang ngaleuya. Ti mimiti rupa-rupa inuman kawas es jeruk, es lilin, es doger, limun, jste. Oge kadaharan anu warnana hurung mencrang jadi pangirut barudak ngarah kabita. Sawareh dahareun teu leupas kudu wae make saos anu miboga rasa lada kawas cakueh, emi, atawa bandros. Bungbuahan kawas gedang, ganas, atawa kadongdong geus biasa dianclomkeun heula ka sodium ngarah buah haseum karasana jadi amis. Padahal saestuna warna anu mencrang, rasa amis atawa bahan saos ngandung unsur kimia anu ngabahayakeun. Teu saeutik make sianci pawarna kaen, sodium, pangawet, borax atawa formalin.
Atuh dina barudak kaluarga sugih, ayeuna mah raresep dahar di mal atawa kafe. Eta kadaharan mahal tur gurih (fast food) tea loba nu ngandung lemak, soda, pasta, atawa bahan kimia anu teu sehat ka awak. Malah rea dahareun anu sabenerna teu ngandung gizi nanaon (junk food) ukur gengsi jeung mahal wungkul minangka karesep rumaja. Dina pergaulan sapopoe, rumaja teu kuat iman, mindeng kabawakeun kana konsumsi barang-barang teu sehat kawas alkohol, rokok, atawa narkoba.
Lian ti dahareun, pasualan sejen anu tumiba ka barudak, loba budak anu gawena anjoclo dipepende ku permainan digital. Sapope ukur lalajo tipi, maen hape, maen game atawa PS, atawa maen internet. Kabiasaan anu cameubleu (statis) eta matak ngabalukarkeun panyakit kurang gerak (hipokinetik) antukna katerap obesitas. Obesitas (lintuh bayuhyuh) lain ukur ngarusak penampilan ideal, tapi numutkeun Sri Purwati (2001: 24) boga potensi laten ngabalukarkeun masalah kasehatan manusa engke jaga, kawas katerap panyakit degeneratif leuwih cepet siga: hipertensi, jantung koroner, kencing manis, kanker, arthritis/gout, hiperkolesterolemia jeung hipertrigliseridemia tur batu empedu. Tangtu masalah eta lain pasualan remeh, tapi perlu dikokolakeun ku pamarentah jeung masarakat kalayan daria ngarah henteu tumiba ka generasi barudak urang.
Kabiasaan perilaku hirup bersih jeung sehat
Elemen kasehatan masarakat kacida pentingna pikeun ngukur IPM (Indek Pangwangunan Manusa) hiji daerah anu diwakilan ku indeks kesehatan, yaeta darajat kesehatan jeung angka harepan hirup (life expectancy rate) di masarakat. Kasehatan hiji bangsa mangrupa modal penting ngawangun bangsa anu raharja gemah ripah loh jinawi. Saluyu jeung paribasa neletakeun yen lamun rahayat sehat nagara tangtu kuat.
Tos jadi tabeat jalmi, kakara ka dokter lamun geus katerap kasakit. Atawa kakara ngeuh gorol miara kabersihan lingkungan lamun geus katerap panyakit demam berdarah. Kabiasaan anu leleda kitu kudu dirobah ku mindset (pola pikir) anu leuwih tangginas nyegah pipanyakiteun batan kudu ngubaran. Paradigma preventif (nyegah panyakit) dan promotif (kampanyeu kasehatan) kedah langkung disosialissaikeun batan paradigma kuratif (pengobatan). Sabab pencegahan dan promosi (sosialisasi) biayana leuwih murah tibatan lamun kudu tatamba geus katerap kasakit.
Kampanyeu kesehatan kalayan intensif kedah jadi program ka masarakat (barudak, rumaja atawa kolot) ngaliwatan gerakan perilaku hirup bersih jeung sehat (PHBS). Di sakola bag-bagan sual kasehatan, miara kabersihan, gizi jeung rupa-rupa panyakit dipedar dina pelajaran Pendidikan Jasmani, Olahraga jeung Kasehatan (Penjaskes) oge IPA penting pikeun bekel barudak jaga. Tangtuna lain ukur tiori, barudak perelu ngalaksanakeun sacara nyata dina paripolah sapopoe. Kagiatan piket barudak jiga sasapu di kelas, nyebor kembang atawa ngelap kaca dina enggoning miara kabersihan kelas kacida diperelukeuna pikeun ngabiasakeun hirup berseka.
Barudak sakola minangka calon generasi penerus kudu boga kaparigelan miara kasehatan jeung mantrangan tabeat anu bakal ngabalukarkeun kasakit siga rea bagadang peuting, ngaroko, inuman ngandung alkohol atawa narkoba. Kitu deui dina milih dahareun kudu pinter, nyaeta anu halal, bersih, tur miboga gizi saimbang. Sarapan di imah samemeh ka sakola pikeun barudak sakola leuwih hade batan jajan teu puguh di sakola. Ari ku wareg mah barudak bisa konsentrasi nalika diajar di kelas, kaduana dahareuna kakontrol.
Ahirna dina sapopoe barudak bisa ngariksa dirina jeung lingkungan sabudereuna. Samemeh barangdahar, ngumbah leungeun make sabun jadi tabeat barudak. Barudak kedah rajin mandi saeutikna dua kali sapoe ngarah teu aya kokotor atawa jaram anu nempel.
Lamun pola hirup bersih jeung sehat geus tumerap ka dirina, barudak bakal milu mirosea kana kabersihan lingkungana. Barudak bakal miboga inisiatif lamun ningal runtah, lebu katut cai ngeuyeumbeu langsung gancang-gancang diberesihan. Sualna apal, lingkungan kotor karesep dipake sayang reungit. Kahareupna, lamun barudak katut masarakat geus micinta kabersihan insya Alloh wabah panyakit anu dibalukarkeun ku lingkungan siga demam berdarah, malaria, disentri, flu burung, muntaber, jste bakal nyingkah jauh.
Dina enggoning miara kasehatan ngarah jagjag waringkas terus kudu dibarengan ku olahraga anu teratur, istirahat anu cukup, merelukan cek-up medis berkala, asupan gizi saimbang, pola hirup sehat, jste. Atuh pikeun barudak kade ulah kaluli-luli pereluna imunisasi saluyu jeung tingkat umurna. Munasabah lamun barudak anu sehat, dina nyuprih elmu nyiar pangarti di sakola bakal leuwih konsentrasi, beda jeung budak anu tiktikbrek kana diajarna pasti kaganggu. (**)
Ajeng Kania,
SDN Cibiru 5 Kec. Cibiru
Kota Bandung
Dawuhan Kanjeng Rasulullah SAW : ”Aya dua ni’mat anu rea manusa mopohokeun kana dua ni’mat eta nyaeta kasehatan jeung kasempetan” (HR. Bukhari). Kasehatan karasa aya hargana, lamun manusa katerap kasakit. Pon kitu deui, pasualan kasehatan anu tumiba ka barudak sakola boga pangaruh gede pikeun ajen inajen kasehatan bangsa jaga.
Saluyu sareng konsep kasehatan numutkeun WHO nyaeta konsep kesehatan sacara paripurna lain ukur urusan ”sehat” sacara pisik, tapi oge kudu sacara sosial tur batin. Anu kaunggel dina UU Kasehatan No. 23/1992 yen kasehatan teh minangka karaharjaan tina badan, batin, jeung sosial anu mungkinkeun manusa hirup sakumaha mistina di masarakat.
Sok sanajan harta lubak libuk bro di juru bro di panto ngalayah di tengah imah, lamun waruga teu sehat taya hartina. Lamun katerap kasakit, jalma sok bebeakan bandana alatan tatamba kaditu kadieu anu tangtu merelukan waragad teu saeutik. Tetela jagjag waringkas sehat lahir batin minangka rahmat paparin Gusti Alloh anu taya bandingana.
Pasualan kasehatan kiwari
Baheula, aya warta barudak busung lapar akibat kurang gizi mangrupa kajadian biasa. Budak panona carelong, awakna kuru, jeung beuteung cacingeun meh kawenehan di unggal tempat. Beda jeung kiwari anu tibalik, barudak katangen lalintuh tur ngareusi. Tapi lamun ditengetan kalawan gemet, loba kabiasaan barudak kiwari saestuna henteu sehat, anu tangtuna bakal jadi pasualan serius mangsa jaga.
Di sakola biasana tukang dagang ngaleuya. Ti mimiti rupa-rupa inuman kawas es jeruk, es lilin, es doger, limun, jste. Oge kadaharan anu warnana hurung mencrang jadi pangirut barudak ngarah kabita. Sawareh dahareun teu leupas kudu wae make saos anu miboga rasa lada kawas cakueh, emi, atawa bandros. Bungbuahan kawas gedang, ganas, atawa kadongdong geus biasa dianclomkeun heula ka sodium ngarah buah haseum karasana jadi amis. Padahal saestuna warna anu mencrang, rasa amis atawa bahan saos ngandung unsur kimia anu ngabahayakeun. Teu saeutik make sianci pawarna kaen, sodium, pangawet, borax atawa formalin.
Atuh dina barudak kaluarga sugih, ayeuna mah raresep dahar di mal atawa kafe. Eta kadaharan mahal tur gurih (fast food) tea loba nu ngandung lemak, soda, pasta, atawa bahan kimia anu teu sehat ka awak. Malah rea dahareun anu sabenerna teu ngandung gizi nanaon (junk food) ukur gengsi jeung mahal wungkul minangka karesep rumaja. Dina pergaulan sapopoe, rumaja teu kuat iman, mindeng kabawakeun kana konsumsi barang-barang teu sehat kawas alkohol, rokok, atawa narkoba.
Lian ti dahareun, pasualan sejen anu tumiba ka barudak, loba budak anu gawena anjoclo dipepende ku permainan digital. Sapope ukur lalajo tipi, maen hape, maen game atawa PS, atawa maen internet. Kabiasaan anu cameubleu (statis) eta matak ngabalukarkeun panyakit kurang gerak (hipokinetik) antukna katerap obesitas. Obesitas (lintuh bayuhyuh) lain ukur ngarusak penampilan ideal, tapi numutkeun Sri Purwati (2001: 24) boga potensi laten ngabalukarkeun masalah kasehatan manusa engke jaga, kawas katerap panyakit degeneratif leuwih cepet siga: hipertensi, jantung koroner, kencing manis, kanker, arthritis/gout, hiperkolesterolemia jeung hipertrigliseridemia tur batu empedu. Tangtu masalah eta lain pasualan remeh, tapi perlu dikokolakeun ku pamarentah jeung masarakat kalayan daria ngarah henteu tumiba ka generasi barudak urang.
Kabiasaan perilaku hirup bersih jeung sehat
Elemen kasehatan masarakat kacida pentingna pikeun ngukur IPM (Indek Pangwangunan Manusa) hiji daerah anu diwakilan ku indeks kesehatan, yaeta darajat kesehatan jeung angka harepan hirup (life expectancy rate) di masarakat. Kasehatan hiji bangsa mangrupa modal penting ngawangun bangsa anu raharja gemah ripah loh jinawi. Saluyu jeung paribasa neletakeun yen lamun rahayat sehat nagara tangtu kuat.
Tos jadi tabeat jalmi, kakara ka dokter lamun geus katerap kasakit. Atawa kakara ngeuh gorol miara kabersihan lingkungan lamun geus katerap panyakit demam berdarah. Kabiasaan anu leleda kitu kudu dirobah ku mindset (pola pikir) anu leuwih tangginas nyegah pipanyakiteun batan kudu ngubaran. Paradigma preventif (nyegah panyakit) dan promotif (kampanyeu kasehatan) kedah langkung disosialissaikeun batan paradigma kuratif (pengobatan). Sabab pencegahan dan promosi (sosialisasi) biayana leuwih murah tibatan lamun kudu tatamba geus katerap kasakit.
Kampanyeu kesehatan kalayan intensif kedah jadi program ka masarakat (barudak, rumaja atawa kolot) ngaliwatan gerakan perilaku hirup bersih jeung sehat (PHBS). Di sakola bag-bagan sual kasehatan, miara kabersihan, gizi jeung rupa-rupa panyakit dipedar dina pelajaran Pendidikan Jasmani, Olahraga jeung Kasehatan (Penjaskes) oge IPA penting pikeun bekel barudak jaga. Tangtuna lain ukur tiori, barudak perelu ngalaksanakeun sacara nyata dina paripolah sapopoe. Kagiatan piket barudak jiga sasapu di kelas, nyebor kembang atawa ngelap kaca dina enggoning miara kabersihan kelas kacida diperelukeuna pikeun ngabiasakeun hirup berseka.
Barudak sakola minangka calon generasi penerus kudu boga kaparigelan miara kasehatan jeung mantrangan tabeat anu bakal ngabalukarkeun kasakit siga rea bagadang peuting, ngaroko, inuman ngandung alkohol atawa narkoba. Kitu deui dina milih dahareun kudu pinter, nyaeta anu halal, bersih, tur miboga gizi saimbang. Sarapan di imah samemeh ka sakola pikeun barudak sakola leuwih hade batan jajan teu puguh di sakola. Ari ku wareg mah barudak bisa konsentrasi nalika diajar di kelas, kaduana dahareuna kakontrol.
Ahirna dina sapopoe barudak bisa ngariksa dirina jeung lingkungan sabudereuna. Samemeh barangdahar, ngumbah leungeun make sabun jadi tabeat barudak. Barudak kedah rajin mandi saeutikna dua kali sapoe ngarah teu aya kokotor atawa jaram anu nempel.
Lamun pola hirup bersih jeung sehat geus tumerap ka dirina, barudak bakal milu mirosea kana kabersihan lingkungana. Barudak bakal miboga inisiatif lamun ningal runtah, lebu katut cai ngeuyeumbeu langsung gancang-gancang diberesihan. Sualna apal, lingkungan kotor karesep dipake sayang reungit. Kahareupna, lamun barudak katut masarakat geus micinta kabersihan insya Alloh wabah panyakit anu dibalukarkeun ku lingkungan siga demam berdarah, malaria, disentri, flu burung, muntaber, jste bakal nyingkah jauh.
Dina enggoning miara kasehatan ngarah jagjag waringkas terus kudu dibarengan ku olahraga anu teratur, istirahat anu cukup, merelukan cek-up medis berkala, asupan gizi saimbang, pola hirup sehat, jste. Atuh pikeun barudak kade ulah kaluli-luli pereluna imunisasi saluyu jeung tingkat umurna. Munasabah lamun barudak anu sehat, dina nyuprih elmu nyiar pangarti di sakola bakal leuwih konsentrasi, beda jeung budak anu tiktikbrek kana diajarna pasti kaganggu. (**)
Langganan:
Postingan (Atom)